تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون




 
مهندسی ژنتیک در مواد غذایی می‌تواند برای تولید اشکالی از زندگی بهبود یافته، استفاده شود. اما این کار باید با حس مسئولیت پذیری مدیریت شود. ادامه‌ی مطلب را بخوانید تا جهان مهندسی ژنتیک غذایی را کشف کنید.
مهندسی ژنتیک با دست‌کاری مستقیم ژن‌های یک ارگانیسم، سر و کار دارد. تکنیک‌هایی مانند شبیه سازی مولکولی و انتقال در مهندسی ژنتیک استفاده می‌شوند. با کمک این تکنیک‌ها، ساختار و خصوصیات ژنتیکی می‌توانند به طور مستقیم تغییر یابند.
در شبیه سازی مولکولی، یک رشته DNA جدا شده و نسخه‌های متعددی از آن به دست می‌آید. این روش اغلب در بسط توالی DNA استفاده می‌شود. در مورد روش‌های انتقال، تغییر در ساختار ژنتیکی یک سلول، با شناساندن یک DNA خارجی در آن، به وجود می‌آید.
بخشی از DNA، دنباله‌ی پروتئین است. با تغییر این دنباله، نسخه‌های مختلف از پروتئین را می‌توان به دست آورد. تا کنون، مهندسی ژنتیک موفق به به بود محصولات و تولید دارو شده است، و هم‌چنین در تغییر ژن‌های موجودات زنده برای ایجاد نسخه به بود یافته‌ای از گونه‌ها نیز موفق بوده است.
بیو تکنولوژی، اصطلاحی است که برای مهندسی ژنتیک در مواد غذایی استفاده می‌شود. همان‌ گونه که از نامش پیدا است، این یک تکنو لوژی‌ست که بر زیست شناسی بنیان نهاده شده است، و با کشاورزی، پزشکی و علوم غذایی سر و کار دارد. قبل از سال 1971، این اصطلاح در رابطه با کشاورزی و صنایع فرآوری مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گرفت .
با استفاده از مهندسی ژنتیک، ژن‌ها می‌توانند برای دست یابی به عمل کرد بالاتر، به انواع مختلف فراورده‌ها انتقال یابند. انتقال ژن، که از ویژگی‌های بسیار کار آمدی برخوردار است، بسیار حیاتی می‌باشد، و این نیز یکی از برنامه‌های کار بردی مفید مهندسی ژنتیک در مواد غذایی است.
بیو تکنو لوژی را می‌توان برای به بود ارزش غذایی مواد غذایی خاص استفاده کرد. این در واقع یک کار برد با پتانسیل بالا می‌باشد. همراه با به بود ارزش غذایی، طعم و مزه‌ی بهتر را نیز می‌توان به مواد غذایی حاصل از مهندسی ژنتیک، اضافه کرد. این نیاز به استفاده از فناوری زیستی، برای کاهش سرعت روند فساد مواد غذایی دارد. این می‌تواند در میوه‌ها و سبزیجات باعث یک عمر مفید طولانی شود. با این روش، نا بودی مواد غذایی می‌تواند تا حد زیادی کاهش یابد، در نتیجه یک پیش رفت در کشاورزی و صنایع غذایی به وجود خواهد آمد.
به تازگی، محققان ژن یک گیاه به نام At - DBF2 را شناسایی کرده‌اند، که وقتی در سلول‌های گوجه فرنگی و تنباکو قرار می‌گیرد، استقامت آنها را در برابر خاک خشن و شرایط آب و هوایی بد، افزایش می‌دهد. اغلب اوقات مشاهده می‌شود که انواع خاصی از خاک و یا نوع خاصی از آب و هوا، که از ویژگی‌های مناطق ویژه است، دلیل رشد کمتر محصولات زراعی در آن جا شده است. می‌توان با استفاده از ژن‌ها، که ظرفیت استقامتی محصولات زراعی را افزایش می‌دهند، بر این محدودیت‌ها غلبه کرد. به طور مشابه، مزیت مهندسی ژنتیک این است که می‌تواند وابستگی محصولات زراعی را به کود شیمیایی کاهش دهد. مهندسی ژنتیک می‌تواند گیاهان را در برابر علف کش‌ها، حشرات مضر، و آفات، مقاوم‌تر کند .
مهندسی ژنتیک می‌تواند برای تولید مواد جدید، مانند پروتئین و یا دیگر مواد مغذی موجود در غذاها، استفاده شود. غذاها نیز می‌توانند از لحاظ ژنتیکی اصلاح شوند تا ارزش دارویی آنها افزایش یابد. محققان واکسن خوراکی را به عنوان یکی از استفاده‌های بالقوه‌ی مهندسی ژنتیک در مواد غذایی می‌دانند. این باعث افزایش استفاده از واکسن‌ها و داروهایی که به راحتی در دست رس هستند، شده است. در نتیجه هزینه‌های ناشی از حمل و نقل و سایر هزینه‌های مربوطه را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد و باعث مقرون به صرفه بودن داروها می‌شود. به عنوان مثال، ذرت برای تولید دارو مهندسی شده است.

انتقاد

بُعد منفی مهندسی ژنتیک در مواد غذایی نشان می‌دهد که فرایندها، شامل مواد شیمیایی و نا خالصی‌های ژنی در محصولات کشاورزی هستند. انتقال ژن افقی و انتقال ژن نو ترکیبی می‌توانند منجر به تولد پاتوژن جدید شوند. این ممکن است در میان پاتوژن‌ها نا سازگاری ایجاد کند. اگر ژن‌های مقاوم، خودشان را در میان باکتری‌های مضر گسترش دهند، ممکن است بدن دفاع خود را در مقابل بیماری‌ها از دست بدهد. با بهره‌مندی از مهندسی ژنتیک مواد غذایی، به نظر می‌رسد که ما در راهی هستیم که احتمال مضر بودن زندگی ترا ریخته‌ای یا پیوندی را نا دیده گرفته‌ایم.
محصولات زراعی حاصل از مهندسی ژنتیک ممکن است جایگزین علف‌های طبیعی شوند، در نتیجه مانع حفظ اصالت طبیعت خواهند شد! مهندسی ژنتیک مواد غذایی می‌تواند برای علف‌های هرز و ارگانیسم‌های طبیعی دیگر، خطرناک باشد. همتاسازی خود به خودی گیاهان اصلاح شده‌ی ژنتیکی، ما را در کنترل تولید و رشد آنها ناتوان خواهد کرد.
مهندسی ژنتیک اگر با دقت فراوان انجام نشود، می‌تواند اثرات جانبی منفی بر مواد غذایی داشته باشد. این می‌تواند به جهش نا مطلوب در ژن‌ها نیز منجر شود و در محصولات کشاورزی آلرژی ایجاد کند. علاوه بر این، در مورد بذرهای اصلاح شده‌ی ژنتیکی، چون همه‌ی آنها از لحاظ ساختاری ژنتیکی یک سان هستند؛ ممکن است به هنگام حمله‌ی آفت‌ها به شکست گسترده‌ی محصولات منجر شوند. برخی نیز استدلال می‌کنند که در تصحیح ظاهر و طعم و مزه‌ی غذاها، ارزش غذایی آن‌ها می‌تواند به خطر بیافتد.
این باعث می‌شود تا ما متوجه شویم که تصویر به ظاهر زیبای مهندسی ژنتیک مواد غذایی، می‌تواند نا راحت کننده باشد. مهندسی ژنتیک باید با احساس مسئولیت استفاده شود. برای اطمینان از ایمنی در مهندسی ژنتیکی مواد غذایی، باید استاندارد بالایی در مواد غذایی مهندسی شده، اعمال شود. قبل از افراط و زیاده ‌روی در هر چیز، ما باید درک روشنی از موضوع داشته باشیم. غفلت در تحقق این موضوع، زندگی ما را در معرض خطرات و آسیب‌های جدی خواهد گذاشت. درک DNA به حدی که ما بتوانیم آن را دست کاری کنیم، خیلی هم آسان نیست. زیبایی‌های طبیعت در جزئیات ظریف خلقت آن نهفته است.